Maslow teorisi veya ihtiyaçlar hiyerarşisi teorisi, ABD'li psikolog Abraham Maslow tarafından 1943 yılında yayınlanmış bir çalışmada ortaya atılmış ve sonrasında geliştirilmiş bir insan psikolojisi teorisidir.
Belirli bir kategorideki gereksinimler tam olarak karşılanmadan kişi bir üst düzeydeki kategorinin gereksinimlerini algılamaz, böyle gereksinimleri yoktur. Örneğin; günlük olarak karnını doyurabilen fakat güvenlik içinde bulunmayan, kendini sürekli olarak olası bir tehdit altında algılayan bir insanın, dünya görüşünü geliştirmek için kitap okumak gibi bir gereksinimi yoktur.
Ayşe Can Baysal'a göre insanları çalışmaya yönelten 3 neden ;
1- Güdüler ---- araçsallık (Sonuç olarak kendi için fayda temini, fizyolojik gereksinmeleri karşılamak = dışsal ödül)
2- Kendini gerçekleştirme ----- (Tüm beceri ve ilgilerini kullanabilmeleri = içsel ödül)
3- Sosyal olgu (Sosyal kabul gören bir davranış =sosyal kontrat)
Maslow'un gereksinimler hiyerarşisi güdülenmeyi dinamik bir kavram olarak ele alır. Hem kişilik değişkenlerini hem de toplumsal değişmeyi içerir..Yani insanı çalışmaya yönelten bu güdüler insanların içinde bulundukları statü ve sahip oldukları niteliklere göre farklılık gösterebilir. Son basamak olan kendini gerçekleştirme herkeste olmayabilir. Örneğin, Niteliksiz işlerde çalışanların başlıca amacı fizyolojik ihtiyaçlarını karşılamak kısaca geçim sıkıntısı olduğundan bu kademeye atlaması olanaksızlaşır veya zaman alır.
Beyaz yakalılarda kendini
gerçekleştirme yani içsel ödül daha önemli bir hal alıyor diyebiliriz. Bireyin
yaşadığı toplumda ekonomik ve sosyal yapı da gereksinimlerinin karşılanmasını
farklı yönde etkiler. Gelişmiş veya gelişmekte olan ülkeler temel
gereksinimlerini karşılamak için sürekli çalıştıklarından üst kademelerdeki
aşamalara geçmeye fırsatları kalmaz. Ama gelişmiş, endüstrileşmiş toplumlarda
ise zaten bireyin fizyolojik güven, sevgi ve ait olmak gereksinimleri toplum
tarafından karşılandığı için söz konusu birey artık kendini gerçekleştirme
basamağına geçmiştir.
0 yorum:
Yorum Gönder